Over de zoektocht

De zoektocht naar Ilse Wagner

Bij wijze van deepdives delen we graag met u de diverse documenten en het beeldmateriaal die we tijdens de zoektocht vinden. Deze plaatsen we spoedig op de website voor al onze aangesloten ‘vrienden’ van de podcastserie.

Deze geven u een kijkje in de enorme klus die deze zoektocht is. U kunt zien hoe lastig het soms is om de verhalen nog terug te vinden, maar ook hoe het wel mogelijk is als je je schouders eronder zet en hulp krijgt vanuit de juiste hoek, factchecks uitvoert en blijft doorvragen en kruisverbanden blijft leggen die ingangen zijn naar nieuwe informatie. Informatie die uiteindelijk erg  verspreid lijkt over de wereld. Veel is zelfs nog niet eens echt gevonden of nader onderzocht. 

We ervaren deze reis als waardevol en kunnen Ilse en haar familie heel slecht loslaten. Het kruipen in de huid van haar verhaal en dat van haar familie is een belangrijk onderdeel van onze dagen geworden. Het vertellen van haar verhaal staat wat ons betreft symbool voor de vele kinderen die, net als Ilse en haar familie, werden en worden weggegumd. Laten we de verhalen van alle mensen blijven vertellen. 

Het zoeken naar het verhaal van Ilse en haar familie doen we graag samen met u. We zijn op zoek naar verhalen en documenten/materialen. Kortom, alles wat nog maar ergens kan liggen in een doos op zolder, in een kast of ergens in een dagboek kan staan geschreven. Helpt u mee?

Ilse en haar gezin leefden tussen april 1939 en april 1942 in Amsterdam-zuid. Eerst aan de Grevelingenstraat 11-I en later aan het President Steijn Plantsoen 11 tot ze werden opgepakt en weggevoerd. Via Westerbork naar Sobibor. Ilse vader Alfred was in oktober van 1942 al afgevoerd en in Auschwitz omgebracht. Ilse ging zeer waarschijnlijk naar de Vondelschool (Jeekerschool) en deed de middelbare school op het Joods Lyceum, waar ze Anne Frank leerde kennen.
Synagoge
Mogelijke Ilse Wagner

Graag stellen we dan ook de volgende vragen en hopen van harte dat u wilt en kunt helpen. Misschien bent u of kent u wel iemand die nog verhalen met zich meedraagt en deze met ons zou willen delen. Verhalen van toen in Amsterdam. In de wijken waar Ilse (ook) woonde. De Rivierenbuurt en later aan in Oost. We komen heel graag met u in contact: patty-lou@audiodroom.nl 

  • Heeft u misschien nog (school) foto’s, een poëzie-album of foto-albums waarin de namen van de familie Wagner staan: Golda Wagner-Levien,  Salomon Alfred Wagner, Johanna Wagner Goldstein of Ilse Wagner.
  • Kent u of bent u iemand die tijdens deze periode de synagoge aan de Lekstraat bezocht ?
  • Helaas dwaalt op het internet een  foto van een Ilse Wagner die niet ‘onze Ilse’ is. We denken dat het meisje op deze foto haar kan zijn. Wie herkent dit meisje ?

Achtergrondinformatie uit onze zoektocht

Eind maart 1939 verhuisde de Familie Wagner (vader Salomon Alfred, moeder Johanna Wagner-Goldstein en Ilse (dan 10 jaar) naar Amsterdam. Moeder Golda Wagner-Levien, die in Hamburg bij hen inwoonde, zou een paar maanden later komen. Hun eerste woonadres werd aan de Grevelingestraat 11-I in Amsterdam-Zuid. Daar woonden ze in bij Alfred’s familie Richard Katz en Alice Katz-Wagner. Ilse kwam dus vlakbij Anne Frank te wonen.

Adres 1 Fam Wagner. Grevelingenstraat 11 Amsterdam

Historische documenten

Diverse bronnen leverden ons documenten aan, waarmee we onze zoektocht startten. Bronnen als: Yad Vashem, Het Rode Kruis, De Anne Frank Stichting, het Amsterdams en het Hamburgs stadsarchief en Arolsen. Maar ook met het USHMM zoeken we contact. (United States Holocaust Memorial Museum). 

Het Holocaust Namenmonument Amsterdam

Aan de Weesperstraat, de straat    veel Joden woonden tijdens de 2e wereldoorlog, staat nu het Holocaust Namenmonument. Het is door Daniel Libeskind ontworpen. Hier tref je 102.000 namen van slachtoffers van de Holocaust die geen graf hebben. Ilse’s naam en dat van haar familie, staan er ook tussen.

Poesiealbum

In vroeger tijden deelden kinderen met elkaar een poësiealbum, wat in de volksmond vaak ‘poeziealbum’ werd genoemd. Het boekje ging rond onder vriendinnen die er dan voor elkaar een versje in plaatsten. Vaak plakten ze dan allerlei plaatjes erbij of…. een foto van zichzelf. Wat zou het geweldig zijn, als we een foto van Ilse zouden vinden in een van die poesiealbums. In aflevering 1 van de podcast zijn we bij Jacqueline van Maarsen en zij heeft een mysteries koffertje met als het goed is haar poesiealbum.’ Ilse staat hierin’, zegt Jacqueline.

Historica Dienke Hondius

Dienke is als onderzoeker verbonden aan de Anne Frank Stichting. Zij schreef ook het boek Absent, samen met Miep Lobatto. In de 2e aflevering praten wij met Dienke over haar onderzoek naar de klas van Anne. De klas waar Miep in zat en…Ilse.

Synagoge aan de Lekstraat

Ilse woonde, ten tijde dat ze aan de Grevelingenstraat woonde, vlakbij de synagoge aan de Lekstraat. We komen er via het Amsterdams archief achter dat zij en haar familie orthodox Joods moeten zijn geweest en dus was dit de plek waar iedere vrijdag de Joodse gemeenschap samenkwam. Hier deelden zij verhalen en suggesties met elkaar en konden families elkaar om hulp vragen. We vragen ons af hoe dat moet zijn geweest voor een meisje als Ilse. Maakte zij hier vriendinnetjes? 

Jacqueline van Maarsen

In aflevering 1 mogen we langskomen bij Jacqueline van Maarsen. Zij was een vriendinnetje van Anne Frank en van Ilse. Zij kijkt grondig op de klassenfoto of zij Ilse nog weet te herkennen, ruim 70 jaar later.

De Jeekerschool

Het gebouw staat er nog steeds en was de school waar alle Joodse kinderen naar toe werden gestuurd. 

Gert Jan Broek van de Anne Frank Stichting

Hij helpt ons aan nieuwe inzichten en weet licht te scheppen op de vriendschappelijk relatie tussen Ilse en Anne. Deze gaat toch weer dieper dan ook wij dachten.

Benjamin Heller (93)

Min of meer perongeluk ontmoeten we deze nog scherpe, fijn vertellende buurt- en klasgenoot van Ilse. Hij scheelde maar een paar maanden in leeftijd van Ilse en kwam overal waar Ilse ook moest zijn geweest. Ook in de synagoge. Het jongetje dat overal bij was, maar kende hij Ilse dan ook? In aflevering 2 horen we dat, maar ook zijn bijzondere overleversverhaal.

Wie herkent Ilse op deze foto?

Op deze foto uit 1938/1939 van de Vondelschool | Jeekerschool moet Ilse staan. Wie herkent deze foto en wie zou nog Ilse kunnen herkennen? Helpt u ook mee?

Luister hieronder de trailer